پترولوژی،ژئوشیمی و محیط تکتونیکی گرانیتوئیدهای سعدی، جنوب غرب کرمان و مقایسه آن باکوه گبری و ریگ

چکیده: توده های نفوذی سعدی در مساحتی حدود 50 کیلومتر مربع در جنوب غرب کرمان در حد فاصل طول های جغرافیایی´´48/55َ36 ْ56 و´´12/17َ40 ْ56 شرقی و عرض های جغرافیایی´´35/47َ05ْ30 و ´´ 58/27 َ08 ْ30 شمالی به درون رسوبات کرتاسه نوار ماگمایی ارومیه- دختر نفوذ کرده اند. کانی های اصلی تشکیل دهنده این سنگ ها عبارتند از پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، کوارتز، بیوتیت، هورنبلند و پیروکسن که با کانی های فرعی زیرکن و آپاتیت همراهی می شوند. کلریت، کلسیت، کائولینیت، اپیدوت، اکتینولیت- ترمولیت، اسفن، اکسید آهن و بیوتیت ثانویه به عنوانفازهای ناشی از دگرسانی در این سنگ ها تظاهر پیدا کرده اند. زنوکریستهای گارنت نیز در برخی نمونه های متعلق به حواشی توده ها دیده می شود. بافت اصلی این سنگ ها دانه ای و گاه پورفیریتیک با زمینه میان دانه ای و یا جریان یافته ضعیف است. به همراه بافت های اصلی، بافت های فرعی آنتی راپاکیوی، گرانوفیری، میکروگرافیکی و بافت غربالی در پلاژیوکلازها به چشم می خورد. توده های نفوذی گبری و ریگ که به فاصله کمی از منطقه مورد مطالعه قرار دارند، نیز جهت مقایسه با توده های نفوذی سعدی در مطالعات ژئوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس هر سه توده نفوذی در سری ماگمایی کالک آلکالن پتاسیم بالا قرار دارند. توده های نفوذی سعدی و ریگ رفتاری مشابه داشته و طبیعت متاآلومینیوس تا پرآلمینوس ضعیفی از خود نشان می دهند و از توده های نفوذی گبری با طبیعت پرآلمینوس جدا می شوند. بر اساس گونه شناسی، تیپ گرانیتوئیدهای هر سه منطقه از نوع a است. بررسی نمودارهای تعیین محیط تکتونیکی، به همراه رفتار عناصر و نسبتlile/hfse، مشخص می کند این گرانیتوئیدها مشخصاً بعد از برخورد نهایی تشکیل شده اند. وجود مشخصه های قوی تر فرورانش در گرانیتوئیدهای سعدی و ریگ در قیاس با گبری و همچنین تمایل بیشتر نمونه های گبری به محیط های درون صفحه ای از ویژگی های قابل تأمل این توده هاست. بر این اساس به نظر می رسد که گرانیتوئیدهای منطقه گبری بایستی از لحاظ زمانی پس از گرانیت های سعدی و ریگ توسعه یافته باشند؛به طوری که ویژگی های محیط های مرتبط با قوس در آنها کاهش یافته و به موازات آن، تمایل بیشتری به محیط های درون صفحه ای پیدا کرده باشند. بدین لحاظ پیشنهاد محیط پس از برخورد برای گرانیتوئیدهای سعدی و ریگ و محیط پس از کوهزایی برای گرانیتوئیدهای گبری به نظر منطقی می رسد. الگوی متفاوت ree در مناطق سعدی و ریگ در مقایسه با گبری می تواند مشخص کننده اختلافات منشأیی و همچنین تفاوت نقش پلاژیوکلاز در تفریق این توده ها باشد. بر اساس مطالعات انجام شده، یک منشأ گوشته متاسوماتیسم شده (نظیر گوشته لیتوسفری) همراه با مداخلات پوسته ای برای منشأ توده های سعدی و ریگ و یک منشأ پوسته ای برای منطقه گبری پیشنهاد می شود. بدیهی است که قطعیت در مورد این مسئله نیاز به مطالعات ایزوتوپی دارد.